نرم‌افزار آزاد
نرم‌افزار آزاد زمانی به وجود آمد که ذهن خلاق فردی به نام ریچارد استالمن تحمل اشکالات نرم‌افزارهای انحصاری آن زمان مانند یونیکس را نداشت. او نخواست برای استفاده از هر نرم‌افزاری اجازه بگیرد، یا در استفاده از نرم‌افزارها برای انجام کارهای دلخواهش محدود شود، لذا تصمیم گرفت پروژه‌ای را راه‌اندازی کند، که به این انحصار پایان دهد. در سال ۱۹۸۳ پروژهٔ GNU را در آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه MIT آغاز کرد و در سال ۱۹۸۵ بنیاد نرم‌افزار آزاد را بنا نهاد. نرم‌افزار آزاد، نرم‌افزاری است که به‌همراه کد منبع توزیع شده و با قوانینی منتشر می‌شود که آزادی استفاده، بررسی، ویرایش، بهبود و بازنشر آن را تضمین می‌کند؛ لذا نرم‌افزاری آزاد نامیده می‌شود که این آزادی‌ها را داشته باشد.
در نرم‌افزارهای انحصاری مانند محصولات شرکت مایکروسافت و اپل شما برای داشتن نرم‌افزار یا باید از راه غیرقانونی اقدام به تهیهٔ آن نرم‌افزار کنید یا این‌که با پرداخت هزینه‌ای هنگفت از شرکت مربوط مجوز نرم‌افزار را خریداری نمایید، که به شما حق استفاده از آن نرم‌افزار را بدهند، اما نرم‌افزار آزاد این گونه نیست! شما برای استفاده از نرم‌افزار آزاد مجبور به خرید مجوز نیستید. اما در جواب این که چطور می‌توان نرم‌افزار آزاد را فروخت، باید گفت که می‌توان از طریق فروش فایل دودویی یا راهنماها یا فروش خدمات راه‌اندازی سرویس، ارائهٔ خدمات یا حتی فروش نسخه‌های تغییریافته نرم‌افزاری خاص بدون فروش مجوز، کسب درآمد کرد. گروه‌های بسیاری در ایران و بقیهٔ کشورهای جهان بصورت فیزیکی یا آنلاین در زمینهٔ نرم‌افزار آزاد، سیستم‌عامل گنو/لینوکس، دانش آزاد، آموزش و نشر آزاد دوره‌های علمی، نشر مقالات آزاد علمی و... فعالیت می‌کنند. فعالیت این گروه‌ها در بیشتر موارد توسط افراد داوطلب و به صورت خودجوش انجام می‌گیرد. به عنوان مثال بنیاد نرم‌افزار آزاد سی سال است که در راستای گسترش نرم‌افزار آزاد، دانش آزاد کامپیوتر و حفظ حریم شخصی افراد فعالیت‌های مستمری انجام می‌دهد، و در نتیجهٔ این فعالیت‌ها توانسته است سیستم‌عامل آزاد گنو/لینوکس را به جایگاه شایسته‌ای در جهان تکنولوژی امروز برساند. نرم‌افزار آزاد در هر زمینه‌ای از دنیای دیجیتال که وارد شده است اگر نگوییم که گوی سبقت را از رقیبان انحصاری خود ربوده است، پابه‌پای آنها در دنیای مدرن امروز پیش رفته است.
تعریف نرم‌افزار آزاد، توسط ریچارد استالمن نوشته شد و بنیاد نرم‌افزار آزاد آن را منتشر کرد. در نرم‌افزار آزاد، موضوع آزادی است نه قیمت. اولین تعریف در فوریه ۱۹۸۶ منتشر شد. مرجع رسمی انتشار آن در حال حاضر قسمت فلسفی سایت پروژهٔ گنو است، که از آوریل ۲۰۰۸ تا کنون به ۳۹ زبان ترجمه شده‌است. نرم‌افزار آزاد در مورد آزادی کاربران برای اجرا، کپی، توزیع، بررسی، تغییر و بهبود دادن نرم‌افزار است. بطور دقیق‌تر نرم‌افزار آزاد به چهار نوع آزادی برای کاربران یک نرم‌افزار اشاره می‌کند: صفر- آزادی برای اجرای برنامه برای هر منظوری (تعریف نرم‌افزار آزاد) یک- آزادی برای مطالعه و بررسی چگونگی عملکرد برنامه و تغییر آن برای نیاز خود. (دسترسی به کد منبع یک پیش‌شرط برای این آزادی می‌باشد) دو- آزادی برای توزیع مجدد کپی‌هایی از آن، بنابراین شما می‌توانید به همسایگان خود کمک کنید سه- آزادی برای بهبود برنامه و انتشار این تغییرات برای عموم، بنابراین تمام جامعه از آن بهره می‌برند. (دسترسی به کد منبع یک پیش‌شرط برای این آزادی می‌باشد.)
در صورتی برنامه‌ای یک نرم‌افزار آزاد به شمار می‌آید که کاربران آن همهٔ این آزادی‌ها را داشته باشند؛ بنابراین شما باید برای توزیع مجدد کپی‌هایی از آن، خواه با اصلاحات و تغییرات و خواه بدون آن، خواه رایگان و خواه در ازای دریافت وجهی، برای هر شخصی و در هر جایی آزاد باشید. آزاد بودن برای انجام این کارها (در میان کارهای دیگر) به این معنی است که شما مجبور به درخواست و پرداخت هزینه برای مجوز نیستید. شما همچنین باید این آزادی را داشته باشید تا در برنامه تغییراتی ایجاد کنید و حتی بدون اشاره به وجود آنها، از آنها بطور خصوصی و برای کار خود استفاده کنید. اگر هم تغییرات خود را منتشر کردید، نباید ملزم به اعلام آن به شخص خاص و یا به روش خاصی باشید.